CISZA

Muzeum-Zamek Tarnowskich w Tarnobrzegu zaprasza na plenerową wystawę fotografii Leszka Mądzika pt. „Cisza”.

Wernisaż wystawy odbędzie się w niedzielę 18 sierpnia 2024 r. o godz. 17.00.

Wystawa czynna do 30 września br.

­

---

­

­

LESZEK MĄDZIK

Urodził się w 1945 r. w Bartoszowinach w Górach Świętokrzyskich. Studiował na KUL, tytuł magistra sztuki otrzymał w Akademii Teatralnej im. Zelwerowicza w Białymstoku.

Scenę Plastyczną KUL założył w 1969 r., od tego czasu zrealizował w niej 23 premiery autorskich spektakli, m.in. Ecce homo 1970, Wieczerza 1972, Ikar 1974, Zielnik 1976, Wilgoć 1978, Brzeg 1983, Wrota 1989, Tchnienie 1992, Szczelina 1994, Kir 1997, Odchodzi  2003, Bruzda 2006, Przejście 2010, Lustro 2013, Gorset 2016. Jego teatr brał udział w ponad pięćdziesięciu międzynarodowych festiwalach przywożąc z nich nagrody i wyróżnienia (np. nagroda krytyków za Wilgoć na festiwalu w Kairze; nagroda za reżyserię, scenografię i technikę teatralną za Zielnik na festiwalu w Japonii; nagroda specjalna na Festiwalu Teatralnym w USA; wyróżnienie na Międzynarodowej Wystawie Scenografii Praskie Quadriennale w Pradze. Prezentował swoją twórczość teatralną również w Ogrodach Watykańskich przed gronem kardynalskim.

Autor wielu scenografii w teatrach polskich, portugalskich, francuskich i niemieckich, ukraińskich (Opera Lwowska). Prowadził zajęcia i warsztaty ze studentami na zaproszenie uniwersytetów i szkół artystycznych m.in. w Helsinkach, Berlinie, Amsterdamie, Waszyngtonie, San Francisco, Bonn, Hamburgu, Lyonie, Pradze, Buffalo, Rennes, Dublinie, Rydze.

W 1997 r. dla Teatru Telewizji wyreżyserował własną sztukę Pętanie. Jest członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików. Swoje prace prezentował m.in. w Galerii Krytyków „Pokaz” w Warszawie, w Galerii Instytutu Polskiego w Wiedniu, w Centrum UNESCO w Bejrucie, w Galerii Opery w Kairze, w Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie, w Muzeum Lubelskim, w Galerii Sztuki Katolickiego Uniwersytetu w Santiago de Chile, w Theater-Cai w Tokio, w Muzeum Narodowym we Wrocławiu, w The Saddlery Gallery w Edmonton w Kanadzie, w Muzeum Teatralnym w Warszawie.

W 1986 r. założył Galerię Sztuki Sceny Plastycznej KUL, w której zrealizowano jak dotąd ponad 100 wystaw wybitnych twórców sztuk plastycznych. Wieloletni nauczyciel akademicki takich uczelni jak: Katolicki Uniwersytet Lubelski, Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie. Jest projektodawcą Muzeum Współczesnej Sztuki Sakralnej w Kielcach; autor licznych plakatów i grafiki książkowej. Laureat wielu nagród i odznaczeń (m.in. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Złoty Medal „Gloria Artis”, wyróżnienie specjalne Totus, Papieski Krzyż Zasługi Pro Ecclesia et Pontifice).

Ważniejsze wystawy fotografii i plakatu Leszka Mądzika:

• Galeria Krytyków „Pokaz” w Warszawie,
• Galeria Instytutu Polskiego w Wiedniu,
• Centrum UNESCO w Bejrucie,
• Galeria Opery w Kairze,
• Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha” w Krakowie,
• Muzeum Lubelskie,
• Galeria Sztuki Katolickiego Uniwersytetu w Santiago de Chile,
• Theater-Cai w Tokio,
• Muzeum Narodowe we Wrocławiu,
• The Saddlery Gallery w Edmonton w Kanadzie,
• Muzeum Teatralne w Warszawie,
• Galeria Sztuki Sceny Plastycznej KUL,
• Centrum Kultury Śląskiej w Nakle Śląskim,
• Teatr Mały w Tychach,
• Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie,
• Muzeum Nadwiślańskie w Kazimierzu Dolnym,
• Muzeum Narodowe w Kielcach.

Ważniejsze nagrody:

• 1974 – Nagroda Młodych im. Włodzimierza Pietrzaka;
• 1978 – Nagroda za scenografię do widowiska „Dokąd pędzisz koniku?” w Teatrze Lalki i Aktora im. Hansa Christiana Andersena w Lublinie – 3. Międzynarodowy Festiwal Bułgarskich Sztuk Lalkowych, Warna;
• 1983 – Nagroda na Światowym Quadriennale Scenografii i Architektury Teatralnej, Praga;
• 1990 – Nagroda Artystyczna im. Brata Alberta dla Sceny Plastycznej KUL za spektakle o treściach sakralnych;
• 1991 – Nagroda Sekcji Krytyki Polskiego Ośrodka ITI;
• 1991 – Nagroda Dziennikarzy za przedstawienie „Zielnik” – 2. Międzynarodowy Festiwal Teatrów Eksperymentalnych, Kair (Egipt);
• 1992 – I Nagroda za widowisko „Wilgoć” – 3. Międzynarodowy Festiwal Teatrów Eksperymentalnych, Kair (Egipt);
• 1994 – „Buława hetmańska” dla przedstawienia „Wędrowne” – 14. Zamoyskie Lato Teatralne, Zamość;
• 1995 – Nagroda Młodych za widowisko „Szczelina” – 5. Zderzenia Teatralne, Kłodzko;
• 1998 – tytuł Honorowego Obywatela Kielc, Kielce;
• 1998 – Nagroda im. Jana Dormana;
• 1999 – Nagroda Główna w dziedzinie scenografii za „Wrota” – 9. Międzynarodowy Festiwal Teatrów Eksperymentalnych, Kair (Egipt);
• 1999 – Nagroda prezydenta miasta Lublina z okazji Międzynarodowego Dnia Teatru, Lublin;
• 2000 – Nagroda Honorowa Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego dla Sceny Plastycznej KUL za zasługi dla kultury polskiej;
• 2000 – Specjalne odznaczenie ministerstwa kultury Egiptu za wkład w światowe poszukiwania nowych form teatralnych – 10. Międzynarodowy Festiwal Teatrów Eksperymentalnych, Kair (Egipt);
• 2001 – Tytuł Ambasadora Województwa Lubelskiego za rok 2000;
• 2004 – Nagroda Totus – wyróżnienie specjalne w kategorii „osiągnięcia w dziedzinie kultury chrześcijańskiej”;
• 2007 – Leon, nagroda studentów i pracowników naukowych Uniwersytetu Zielonogórskiego za najciekawsze przedstawienie w sezonie 2006/2007, za „Strumień”, Zielona Góra;
• 2008 – Nagroda Złote Glany – Festiwal Twórców Powiększenie, Łódź;
• 2011 – Nagroda w kategorii „najlepsza scenografia”, za scenografię do przedstawienia „Przejście” – 13. Polkowickie Dni Teatru, Polkowice;
• 2012 – Statuetka Angelusa za całokształt twórczości, Lublin;
• 2016 – Nagroda Główna Feniks 2016 przyznana przez Kapitułę Nagrody Stowarzyszenia Wydawców Katolickich – za całokształt osiągnięć naukowych, autorstwo i współautorstwo licznych publikacji, za osiągnięcia reżyserskie, scenograficzne, plastyczne i fotograficzne, podejmowanie i wyjaśnianie w swoich książkach i pracach zagadnień świata, wiary, popularyzację wiedzy, życzliwość wobec ludzi;
• 2018 – Nagroda im. Kazimierza Ostrowskiego za rok 2017 przyznana przez Związek Polskich Artystów Plastyków Okręg Gdańsk – za działalność artystyczną na polu scenografii, reżyserii, fotografii, grafiki i malarstwa, co zapewnia mu szczególne miejsce w historii polskiej sztuki współczesnej;
• 2023 – Nagroda 100-lecia ZAiKS-u.

Odznaczenia i tytuły:

• 1995 – Złoty Krzyż Zasługi;
• 2000 – Medal Unii Lubelskiej;
• 2001 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski;
• 2008 – Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski;
• 2008 – Medal Papieskiej Rady ds. Kultury „Per artem ad Deum”;
• 2009 – Zasłużony dla Ziemi Lubelskiej;
• 2010 – Tytuł profesora sztuk plastycznych;
• 2011 – Srebrny Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis;
• 2014 – Papieski Krzyż Zasługi „Pro Ecclesia et Pontifice” („Dla Kościoła i Papieża”);
• 2015 – Złoty Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis.

Wybrane publikacje poświęcone Leszkowi Mądzikowi i Scenie Plastycznej KUL:

• „Teatr bezsłownej prawdy. Scena Plastyczna Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego”, pod redakcją Wojciecha Chudego, Wydawnictwo RW KUL, Lublin 1990;
• „Teatr wielkich metafor. Szkice o Scenie Plastycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego”, Marian Lewko, Wydawnictwo Salezjańskie, Warszawa 1996;
• „Leszek Mądzik i jego teatr”, praca zbiorowa, Wydawnictwo Projekt, Warszawa 1998;
• „Galeria Sztuki Sceny Plastycznej KUL 1986–2006”, praca zbiorowa, wydawca: Scena Plastyczna KUL, Lublin (bez daty wydania);
• Dominika Łarionow, „Przestrzenie obrazów Leszka Mądzika”, Wydawnictwo Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2008;
• „Leszek Mądzik – teatr, scenografia, warsztaty, fotografia, plakat”, opracowanie zbiorowe, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2009;
• Dominika Leszczyńska, „Leszek Mądzik. Podróż”, Wydawnictwo Creo Jolanta Janson, Rzeszów 2009;
• Wojciech Skrodzki, „Wizjonerzy i mistrzowie”, Wydawnictwo Więź, Warszawa 2009.
• „Leszek Mądzik – Teatr”, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2015;
• „35 lat Galerii Sztuki Sceny Plastycznej KUL”, Stowarzyszenie na rzecz Sceny Plastycznej KUL, Lublin 2022.

Istnieją także publikacje poświęcone Teatrowi Leszka Mądzika w kilku językach obcych, m. in. francuskim, angielskim i rosyjskim.

 

Cisza, która krzyczy

Tytuł wymyślił sam Mistrz-Profesor Leszek Mądzik. Przyznam bezczelnie, dla mnie nie był zaskoczeniem. Znam Jego twórczość z czasów moich studiów na KUL. Teatr Scena Plastyczna, który założył i którym przez lata kierował, stał się jednym z symboli tej lubelskiej uczelni. Jeszcze jako student uczestniczyłem w dwóch spektaklach: „Zielnik” i „Wilgoć”. Z tym ostatnim Mądzik był także w początkach lat 90. XX wieku w Tarnobrzegu. Wtedy po raz pierwszy mogłem z nim także porozmawiać.

To co było znakiem rozpoznawczym Jego sztuki, to całkowite wyłączenie głosów aktorów. Nie tylko zresztą głosów, oni sami stali się w zasadzie niewidoczni dla widza. Cisza.

Święty Jan  we wstępie swojej cudownej Ewangelii napisał, iż „na początku było Słowo…”. Ta niezwykła afirmacja Słowa, które w ostateczności staje się Bogiem, nieodparcie towarzyszy mi przy oglądaniu fotografii Mądzika, zmusza do zadania pytania: co było zatem przed Słowem? Zapewne mogła to być jedynie Cisza.

Podobnie jest z opisem stworzenia świata w księdze Genesis. Tu również Bóg, nazywa słowem każde stworzenie, w ten sposób powołując je do życia. Co było zatem przed stworzeniem świata? Cisza?

To w sposób wręcz automatyczny rodzi także pytanie: co będzie na końcu świata? Czy także Cisza?

Fotografie Mądzika, zrobione i zrodzone z wewnętrznej Ciszy, mówią nam o rzeczach ważnych, wręcz ostatecznych. O tym, co zawsze zajmowało prawdziwą sztukę.

Poprzez nie Autor mówi do każdego z nas: wycisz się, stań w ciszy wobec samego siebie, bo tylko wtedy możesz usłyszeć wyraźny Głos. Bo paradoksalnie Cisza Mądzika krzyczy.

Cisza zamknięta w kamieniu bądź drewnie, pomimo vanitatywnego charakteru, śpiewa (krzyczy) wspaniały hymn na cześć życia.

Tadeusz Zych